Czy nadchodzi rewolucja w rozliczeniach i finansowaniu transakcji handlowych?

Szanowny Czytelniku,

Oto mamy końcówkę lipca, pełnia sezonu urlopowego obfitująca dodatkowo piękną, słoneczną pogodą a zarazem martwy sezon dla firm szkoleniowych.

Czy na pewno ?

Oto wiadomość, która mimo wszystko powinna Cię zelektryzować.

1 lipca, br. weszły w życie nowe, niespotykane dotąd reguły dotyczące rozliczeń transakcji handlowych w obrocie międzynarodowym. Wszystko wskazuje na to, że całkowicie zrewolucjonizują dotychczasowe zasady rozliczeń najczęściej praktykowanych transakcji w rachunku otwartym,
ale także transakcji rozliczanych za pośrednictwem inkasa czy akredytywy dokumentowej
lub zabezpieczanych gwarancją bankową czy akredytywą zabezpieczającą (standby).

Są to: Uniform Rules for Bank Payment Obligations, o których będzie mowa poniżej.

Ale to nie wszystko. Jest i druga wiadomość, może nie aż tak elektryzująca, ale również bardzo ważna. Oto bowiem obowiązująca dotychczas publikacja ICC nr 681 („Międzynarodowe Standardy Praktyki Bankowej dla badania dokumentów w ramach akredytyw dokumentowych” – wersja 2007 dla UCP 600 ), została znacząco poszerzona i uzupełniona w swej treści i wydana w formie nowej publikacji o tym samym tytule (publikacja ICC nr 745 ), która ukazała się pod koniec czerwca tego roku (omówienie poniżej).

Na tym jednak nie koniec, bowiem na początku lipca ICC udostępniła publikację z całkiem nowymi interpretacjami międzynarodowych reguł handlowych, Incoterms®2010, które w istotny sposób uzupełniają ich dotychczasową wykładnię.

Spróbujmy zatem przyjrzeć się bliżej istocie i wadze owych wiadomości, analizując je pokrótce. Zacznijmy od najważniejszej z nich tzn. od informacji o pojawieniu się nowego instrumentu płatności, który niebawem zrewolucjonizuje światowy system rozliczeń międzynarodowych.

1. Uniform Rules for Bank Payment Obligations tj. Jednolite Zasady dotyczące Bankowych Zobowiązań Płatniczych (2013).

Pejzaż współczesnego handlu światowego uległ radykalnej metamorfozie w okresie minionej dekady. Granice państw i bariery ograniczające przepływ towarów i usług zaczęły znikać w bardzo szybkim tempie wskutek postępującej liberalizacji, zwłaszcza na tzw. rynkach wschodzących. Wzajemne silne oddziaływanie globalizacji i Internetu przyspieszyło zasadniczo procesy konsolidacji i specjalizacji, rozszerzając niebywale dostęp do rynków praktycznie dla każdego.

W świetle ostatnich prognoz można przewidywać, że obroty handlowe w skali światowej wzrosną
w ciągu najbliższych 15 lat o 73 % a wielkość handlu towarowego osiągnie w 2025 r. wartość 48, 5 biliona dolarów w porównaniu z obecnym poziomem 27, 2 biliona.

Toteż właśnie na te nowe czasy pierwszego ćwierćwiecza XXI wieku, Międzynarodowa Izba Handlowa (ICC) w ścisłej współpracy ze Stowarzyszeniem dla Światowego Rozwoju Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej (SWIFT), zaproponowały rewolucyjne rozwiązanie w zakresie finansowania łańcucha dostaw, które będzie kształtowało handel w obecnym stuleciu.

Owo rozwiązanie stanowi zestaw 16 zasad, które mają obowiązywać w całym światowym systemie bankowym i regulować zobowiązania banków w zakresie dokonywania zapłaty beneficjentom transakcji handlowych.

Wyłania się w związku z tym pytanie, na czym polega owa szczególna wyjątkowość wspomnianych zasad ?

Otóż owe zasady, jeśli będą powszechnie stosowane dokonają zasadniczego przełomu w światowej bankowości. Przede wszystkim w znaczącym stopniu ograniczą ryzyko związane z transakcjami handlu międzynarodowego, co przyniesie niebagatelne korzyści zarówno importerom jak
i eksporterom. Ponadto umożliwią elastyczne finansowanie w obrębie całego łańcucha dostaw
od etapu prefinansowania do postfinansowania. Zarazem zapewnią one zabezpieczenie zapłaty
z tytułu realizowanej transakcji handlowej dla eksportera w taki sposób, jaki w chwili obecnej gwarantuje akredytywa dokumentowa potwierdzona.

Należy przy tym dodać, że w odróżnieniu od niej procedura realizacyjna bankowych zobowiązań płatniczych będzie przebiegała automatycznie, czyli bez zbędnej zwłoki, jak to ma niestety miejsce
w tradycyjnym finansowaniu handlu, gdzie określone czynności wykonywane są manualnie
a niezbędne dane nie są przekazywane za pośrednictwem zautomatyzowanego systemu, lecz
w formie dokumentów papierowych, co dodatkowo stwarza możliwość popełniania pomyłek.

Reasumując, można stwierdzić, że ów nowy instrument płatności będzie istniał równolegle do akredytyw dokumentowych, zabezpieczających, gwarancji bankowych, inkasa dokumentowego, gwarantując zarazem zapłatę beneficjentowi w ramach płatności w rachunku otwartym ( 97 % transakcji handlowych), co dotychczas było absolutnie niemożliwe.

System dostosowuje bowiem przekazywane elektronicznie dane za pośrednictwem komunikatów ISO 20022 poprzez SWIFTʼs Trade Services Utility (TSU) lub inny podobny.

Zatem, jak można zauważyć, ICC wraz ze SWIFT-em rozwinęła Uniform Rules for BPO (URBPO) w celu stworzenia jednolitości tak w praktykach realizacji bankowych zobowiązań płatniczych jak i powiązanymi z nimi standardami przesyłu komunikatów w ramach ISO 20022. Wspomniane reguły zostały ostatecznie ogłoszone przez Międzynarodową Izbę Handlową 17 maja 2013 r. a wdrożone do praktyki jak już wspominano 1 lipca br.

Nie wchodząc już w nadmierne szczegóły, które można będzie poznać w ramach organizowanych przez RenAn Consulting szkoleń, przejdźmy do analizy kolejnej wiadomości:

2. Nowe standardy praktyki bankowej dla badania dokumentów w ramach akredytyw dokumentowych ( ISBP nr 745).

Obecna edycja standardów z 2013 r. uzupełnia poprzednią z 2007 r., kiedy to wchodziły w życie „Jednolite Zasady i Praktyka dotyczące Akredytyw Dokumentowych” (UCP 600).

Postępujące w bardzo szybkim tempie zmiany, które dokonują się w praktyce handlu międzynarodowego wymagają ciągłej modyfikacji reguł i standardów a zarazem ich uzupełń niania
o nowe okoliczności i interpretacje. Tak jest i w tym wypadku. Nowa wersja ISBP uzupełnia dotychczasową o analizę (w ramach akredytyw dokumentowych) takich dokumentów jak:

• specyfikacja koli (Packing List),
• specyfikacja wagi (Weight List),
• zaświadczenie beneficjenta (Beneficiary Certificate),
• niezbywalny morski list przewozowy (Non-negotiable Sea Waybill)
• świadectwa: analizy, inspekcyjne, zdrowia, fitosanitarne, ilości i jakości.

Jednocześnie obok tego istotnego uzupełnienia standardów badania dokumentów, poszerzona została również wykładnia interpretacyjna pozostałych dokumentów, które wcześniej analizowane były w publikacji ICC nr 681, tj.:

• weksli trasowanych i obliczania terminu ich zapadalności,
• faktury (art. 18 UCP 600),
• dokumentu transportowego obejmującego transport co najmniej dwoma różnymi rodzajami transportu (art. 19 UCP 600),
• konosamentu (art. 20 UCP 600),
• konosamentu czarterowego (art. 22 UCP 600),
• dokumentu transportu lotniczego (art. 23 UCP 600),
• dokumentów transportu drogowego, kolejowego i żeglugi śródlądowej (art. 24 UCP 600),
• świadectwa pochodzenia.

Rozszerzeniu uległa również interpretacja standardu badania dokumentów zamieszczona w tzw. zasadach ogólnych, dotyczących m.in.: poświadczeń, i deklaracji, poprawek i zmian, oryginałów i kopii, języka itd.

Przejdźmy na koniec do ostatniej podanej na wstępie wiadomości tj.:

3. Problemy, poszerzone interpretacje i wytyczne ekspertów co do wykładni poszczególnych reguł handlowych Incoterms®2010.

Wymienione wyżej aspekty, zostały szeroko rozwinięte w publikacji ICC : „Incoterms®2010 – Q & A. Questions and expert ICC guidance on The Incoterms®2010 rules”, która ukazała się w lipcu br. Pomimo bowiem dość krótkiego, gdyż zaledwie dwu i półletniego okresu funkcjonowania reguł handlowych Incoterms®2010, okazało się, ze wiele kwestii przez nie regulowanych nie poddaje
się jednoznacznej interpretacji. Powoduje to pewien zamęt interpretacyjny i zarazem wywołuje uzasadnione wątpliwości eksporterów i importerów, co do prawidłowości oceny obowiązków na nich ciążących z racji decyzji podjętej przy wyborze formuły handlowej. Nic więc dziwnego, że wielu eksporterów i importerów podzieliło się z ekspertami ICC własnymi doświadczeniami z praktyki stosowania poszczególnych reguł, prosząc zarazem o wyjaśnienie lub rozwianie ich wątpliwości.

Ponadto co nie powinno dziwić, z racji faktu, że najbardziej istotna zmiana w interpretacji wykładni reguł nastąpiła w wersji Incoterms 1990, szereg dodatkowych pytań i odpowiedzi odnosi się również do niej (wersja 2000 była tylko kosmetycznym zabiegiem w porównaniu z Incoterms 1990). Aczkolwiek obecnie obowiązujące reguły Incoterms®2010 cechują się większym zakresem zmian
niż Incoterms 2000, to jednak w podstawowym zakresie mają większość cech analogicznych do wersji będącej ich pierwowzorem, czyli Incoterms 1990. Niemniej wspomniana publikacja wnosi wiele nowych, interesujących opinii interpretacyjnych, znacząco wzbogacających poglądy takich ekspertów jak Jan Ramberg, czy Christoph Graf von Bernstorff (autorzy poradników wydawanych przez ICC).

Wspomniane wyżej niuanse interpretacyjne oraz nowe jakościowo poglądy zostaną przez RenAn Consulting wykorzystane w szkoleniach z tego zakresu.