Uszlachetnianie czynne – aspekty ogólne
Procedura uszlachetniania czynnego 1) należąca do kategorii przetwarzania obejmuje swym zasięgiem wyłącznie procedurę w systemie zawieszeń oraz poprzednio obowiązującą procedurę (według WKC) 2) – przetwarzania pod kontrolą celną. Ponadto obejmuje również zniszczenie towarów z wyjątkiem przypadków, gdy jest ono przeprowadzone przez organy celne lub pod ich dozorem.
Istotą procedury jest promowanie i ułatwianie produkcji, w UE a także wspieranie produkcji eksportowej produktów unijnych poprzez umożliwienie wprowadzenia na obszar celny Unii (na określony czas) towarów nieunijnych, w celu poddania ich określonym procesom przetwarzania zmierzającym do wytworzenia gotowych produktów (produktów przetworzonych). Produkty te podlegają następnie powrotnemu wywozowi poza obszar celny UE albo dopuszczeniu do obrotu na obszarze celnym Unii, co wiąże się z koniecznością uiszczenia stosownych należności celnych przywozowych, płaconych za przywiezione towary nieunijne albo za produkty przetworzone, które zostały wytworzone z tych produktów.
Procedura uszlachetniania czynnego, w świetle obecnie obowiązujących unijnych przepisów celnych, występuje jako:
- uszlachetnianie czynne IM/EX, oznaczające przywóz towarów nieunijnych w ramach tej procedury przed wywozem produktów przetworzonych (art. 1 pkt. 30 RD);
- uszlachetnianie czynne EX/IM, które oznacza uprzedni wywóz produktów przetworzonych uzyskanych z towarów ekwiwalentnych w ramach procedury uszlachetniania czynnego przed przywozem towarów przez nie zastępowanych (art. 1 pkt. 29 RD).
■ Towarami ekwiwalentnymi nazywane są towary unijne, które, o ile spełnione zostaną określone warunki, mogą zostać wykorzystane do wytworzenia produktów przetworzonych w miejsce towarów nieunijnych objętych procedurą uszlachetniania czynnego.
Towary ekwiwalentne, co do zasady muszą posiadać ten sam ośmiocyfrowy kod nomenklatury scalonej (CN), tę samą jakość handlową oraz takie same parametry techniczne jak towary, które zastępują 3).
Korzystanie z towarów ekwiwalentnych jest dopuszczalne bez względu na to, czy jest ono systematyczne, czy też nie. Możliwość wykorzystywania towarów ekwiwalentnych ma na celu m.in. eliminację problemów dotyczących producentów, które związane są ze zwłoką w dostawie towarów przeznaczonych do uszlachetniania.
■ Kolejny aspekt wymagający wyjaśnienia to uprzedni wywóz.
Uprzednim wywozem nazywany jest wywóz z UE produktów przetworzonych uzyskanych z towarów ekwiwalentnych, który następuje przed przywozem towarów przez nie zastępowanych. Dotyczy to przywozu towarów nieunijnych, które są przeznaczone do uszlachetnienia.
Sytuacja, o której mowa wyżej, wymaga uzyskania pozwolenia organu celnego, które jest udzielane pod warunkiem zapewnienia prawidłowego przebiegu procedury, w szczególności w zakresie dozoru celnego.
■ W ramach procedury uszlachetniania czynnego możliwe jest także dokonanie czasowego powrotnego wywozu niektórych lub wszystkich towarów objętych procedurą, o której wyżej mowa lub produktów przetworzonych w celu poddania ich dalszemu przetworzeniu poza obszarem celnym UE, zgodnie z warunkami określonymi dla procedury uszlachetniania biernego.
Pozostając w zakresie problematyki towarów ekwiwalentnych warto zwrócić uwagę na następujący aspekt. Otóż przepisy unijnego prawa celnego dopuszczają możliwość korzystania z nich w szerszym zakresie niż miało to miejsce przed 1 maja 2016 r., dopuszczają tym samym możliwość wykorzystania ich również w ramach:
- procedury składowania celnego,
- procedury uszlachetniania biernego,
- procedury odprawy czasowej 4).
Zarazem jednak wprowadzone zostały różne dodatkowe ograniczenia w zakresie stosowania towarów ekwiwalentnych. Nie jest, więc dopuszczalne korzystanie z nich:
- gdy w ramach procedury uszlachetniania czynnego wykonywane są wyłącznie zwyczajowe czynności, (zał. 71 – 03 RD);
- gdy do towarów niepochodzących użytych do wytworzenia produktów przetworzonych w ramach procedury uszlachetniania czynnego, dla których dowód pochodzenia jest wystawiany lub sporządzany w ramach umów o preferencjach celnych zawieranych między UE a niektórymi krajami lub terytoriami, które znajdują się poza obszarem celnym a także grupami takich krajów lub terytoriów np. kraje EFTA, zachodnie Bałkany, kraje śródziemnomorskie (wymienione w regionalnej konwencji w sprawie paneurośródziemnomorskich regal pochodzenia 5)).
Ma tu, bowiem zastosowanie zakaz zwrotu lub zwolnienia z należności celnych przywozowych; - gdy prowadziłoby to do nieuzasadnionych korzyści w zakresie należności celnych przywozowych lub w przypadkach, które są określone w prawodawstwie UE;
- gdy towary nieunijne objęte procedurą uszlachetniania czynnego, podlegałyby tymczasowemu lub ostatecznemu cłu antydumpingowemu, cłu wyrównawczemu, cłu ochronnemu lub cłu dodatkowemu wynikającemu z zawieszenia koncesji, gdy takie towary zostały zgłoszone do dopuszczenia do obrotu;
- gdy dotyczyłoby to towarów lub produktów genetycznie zmodyfikowanych lub zawierających elementy, które zostały poddane modyfikacji genetycznej. 6)
Należy dodać, że jak wynika z załącznika 71 – 04 RD (zawierającego przepisy szczególne dotyczące stosowania towarów ekwiwalentnych), w ramach uszlachetniania czynnego, nie jest np. dozwolone zastępowanie towarów ekologicznych towarami wytwarzanymi w sposób konwencjonalny.
Ponadto nie jest również dozwolona sytuacja odwrotna, tzn. zastępowanie towarów wytwarzanych konwencjonalnie towarami ekologicznymi.
■ Kontynuując rozważania nad aspektami ogólnymi procedury uszlachetniania czynnego warto zwrócić uwagę na to, że podstawowym celem jest umożliwienie stosowania uszlachetniania czynnego i wytworzenia głównych produktów przetworzonych z przywożonych towarów nieunijnych.
W związku z powyższym warto zwrócić uwagę na niuanse terminologiczne, odnoszące się do pojęć:
- towary w stanie niezmienionym,
- główne produkty przetworzone,
- wtórne produkty przetworzone.
O ile pierwsze z pojęć nie budzi wątpliwości w kontekście zmian, jakie nastąpiły po 1 maja 2016 r., w zakresie dawniej wspólnotowego a obecnie unijnego prawa celnego, to pozostałe dwa pojęcia wymagają stosownego doprecyzowania w kontekście aktualnej wykładni Unijnego Kodeksu Celnego i rozporządzeń (delegowanego oraz wykonawczego).
Otóż w odniesieniu do analizowanej procedury uszlachetniania czynnego aktualne regulacje UE operują pojęciami:
– „główne produkty przetworzone” oraz
– „odpady i pozostałości”, które są efektem przetwarzania.
Pierwsze pojęcie oznacza produkty przetworzone, dla których udzielone zostało pozwolenie na korzystanie z omawianej procedury, natomiast drugie pojęcie oznacza towary lub produkty pochodzące z operacji przetwarzania, które nie mają żadnej wartości ekonomicznej lub mają wartość bardzo niską, co oznacza, że nie mogą zostać wykorzystane bez poddania ich dalszemu przetwarzaniu. 7)
Spróbujmy zatem, przeanalizować rolę jaką pełniły te pojęcia przed i po wejściu w życie nowego unijnego prawa celnego oraz skutki z niej wynikające.
1) Towary w stanie niezmienionym
Jeżeli towary zostały objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń do 30.04.2016 r., a następnie od 1 maja 2016 r, są dopuszczone do obrotu w stanie niezmienionym, to kwota należności celnych przywozowych powinna zostać obliczona na podstawie art. 85 ust. 1 UKC.
Z treści art. 86 ust. 3 UKC wynika, bowiem wyraźnie, że nie ma on zastosowania w odniesieniu do towarów w stanie niezmienionym.
W konsekwencji, w zgłoszeniu celnym (składanym po dniu 30 kwietnia 2016 r.), stanowiącym zakończenie procedury uszlachetniania czynnego, rozpoczętej przed 1 maja 2016 r., w polu 37 (w pierwszej jego części) należy podać kod procedury 4051. 8)
Należy również dodać, że stosowane elementy kalkulacyjne (pojęcie już nieistniejące w UKC) w odniesieniu do towarów w stanie niezmienionym, są to elementy z dnia powstania długu celnego. Jeżeli w związku z tym będą zachodziły przesłanki do obliczenia odsetek wyrównawczych, to z racji faktu, że obowiązywały one w odniesieniu do procedury uszlachetniania czynnego na podstawie WKC (Rozporządzenie Wykonawcze nr 2454/93) to odsetki takie zostaną wyliczone za okres do 30.04.2016 r.
Natomiast odsetki wyrównawcze nie będą miały zastosowania w odniesieniu do zgłoszeń celnych dokonanych po 30 kwietnia 2016 r., i zakończonych po tym dniu.
2) Główne produkty przetworzone
Jeżeli towary zostały objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń przed dniem 1 maja 2016 r., a następnie po dniu 30 kwietnia 2016 r., zostały dopuszczone do obrotu w postaci głównych produktów kompensacyjnych / przetworzonych, to kwota należności celnych przywozowych powinna zostać obliczona na podstawie art. 86 ust. 3 UKC, chyba, że jest to jeden z przypadków wynikających z art. 167 ust. 1 Lit. h), i), m), p), r), lub s) RD, kiedy to stosowany będzie art. 85 ust. 1 UKC.
W związku z tym należy dodać, że jeżeli będzie miał zastosowanie art. 86 ust. 3 UKC w odniesieniu do głównych produktów kompensacyjnych / przetworzonych, to w zgłoszeniu celnym stanowiącym zakończenie procedury uszlachetniania czynnego, która rozpoczęła się przed 1 maja 20016 r., w polu 37 (w pierwszej jego części) należy podać kod procedury 4051, natomiast w drugiej części tego pola – kod F 44 oraz w polu 44 kod – 10800. 9)
Należy dodać, że przy stosowaniu art. 86 ust. 3 UKC przedmiotem zgłoszenia celnego będą towary (surowce, półprodukty itp.), które zostały objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń. Oznacza to, że należy dokonać ich zgłoszenia z uwzględnieniem kursów walut z dnia objęcia procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń (kod procedury „51”), co w praktyce oznacza złożenie zgłoszeń celnych, w ilości odpowiadającej ilości kursów walut zastosowanych w dniu objęcia procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń.
Należy zauważyć, że gdy zamknięcie procedury uszlachetniania czynnego następuje poprzez dopuszczenie do obrotu, powstaje dług celny.
Należy mieć na uwadze, że zarówno przy zastosowaniu art. 85 ust. 1, jak i art. 86 ust. 3 UKC obowiązuje zasada, zgodnie z którą przy obliczeniu kwoty długu celnego stosowana jest stawka celna z dnia powstania tego długu. Oznacza to w konsekwencji, że jeśli zamknięcie procedury uszlachetniania czynnego następuje poprzez dopuszczenia do obrotu – jest to stawka celna z dnia dopuszczenia do obrotu.
W związku z powyższym konieczne jest uwzględnienie wykładni art. 86 ust. 3 UKC, wskazującej następujące elementy, służące do obliczenia długu celnego:
- klasyfikacja taryfowa,
- wartość celna,
- ilość, rodzaj i pochodzenie towarów, z dnia objęcia ich procedurą uszlachetniania czynnego.
Należy również zauważyć, że w treści wymienionego artykułu nie została wymieniona stawka celna, co w konsekwencji oznacza, że stawka, którą należy zastosować będzie stawką celną z dnia powstania długu celnego. W stosownych przypadkach, będzie ona obejmowała również cła antydumpingowe, cła wyrównawcze itp.
Natomiast, gdy będzie miał zastosowanie art. 85 UKC to wówczas stosowane elementy kalkulacyjne (w nazewnictwie sprzed 1 maja 2016 r.), w odniesieniu do głównych produktów kompensacyjnych / przetworzonych, są elementami z dnia powstania długu celnego. Dlatego, w zgłoszeniu celnym, które stanowi zakończenie procedury uszlachetniania czynnego, rozpoczętej przed 1 maja 2016 r., należy w polu 37 (w jego pierwszej części) podać kod procedury 4051.
O ile będą obowiązujące przesłanki do obliczenia odsetek wyrównawczych zgodnie z art. 519 RWKC nr 2454/93, to zostaną one wyliczone za okres do 30 kwietnia 2016 r. Zarazem w odniesieniu do zgłoszeń celnych o objęcie procedurą uszlachetniania czynnego, które zostały dokonane po dniu 30 kwietnia 2016 r. i których zamknięcie nastąpi po tym dniu, odsetki wyrównawcze nie będą miały zastosowania.
3) Wtórne produkty przetworzone
Jeżeli dane towary zostały objęte procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń przed 1 maja 2016 r., a następnie po dniu 30 kwietnia 2016 r., zostały dopuszczone do obrotu w postaci wtórnych produktów kompensacyjnych / przetworzonych (odpadków), to oznacza to, że kwota należności celnych przywozowych powinna być obliczona na podstawie art. 85 ust. 1 UKC. Należy jednak dodać, że zastosowanie art. 86 ust. 3 UKC jest również możliwe, o ile złożony został wniosek i uzyskał on zgodę na zastosowanie tego przepisu (wniosek o zmianę pozwolenia, pod warunkiem, że taka zmiana nie powoduje konieczności przeprowadzenia badania warunków ekonomicznych).
W odniesieniu do analizowanego aspektu zagadnienia (obliczanie należności celnych dotyczących odpadów) – nie ma znaczenia, czy wywiezione zostały główne produkty kompensacyjne / przetworzone, czy też nie, gdyż z punktu widzenia art. 349 ust. 1 Lit. c) RW, zakończenie procedury następuje zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa celnego, co skutkuje tym, że nie ma zastosowania zasada proporcji, o której była mowa w art. 122 Lit. a) WKC.
Należy w tym miejscu uwzględnić fakt, że w odniesieniu do wtórnych produktów kompensacyjnych/przetworzonych stosujemy identyczną interpretację stosowania art. 85 UKC oraz art. 86 ust 3 w zakresie podawania stosownych kodów, jaką przedstawiono wyżej w kontekście towarów w stanie niezmienionym oraz głównych produktów przetworzonych.
Na zakończenie analizy powyższego zagadnienia należy dodać, że w odniesieniu do zgłoszeń o objęcie procedurą uszlachetniania czynnego, dokonanych po 30 kwietnia 2016 r. i kończonych po tym dniu nie będą miały zastosowania odsetki wyrównawcze. Pozostałe aspekty związane z aspektami szczegółowymi a dotyczące omawianego zagadnienia zostaną przedstawione w kolejnych artykułach.
Przypisy:
- Podstawy prawne:
- Unijny Kodeks Celny: 210 – 225 i art. 255 – 258;
- Rozporządzenie Delegowane: art. 72 – 74, art. 76, art. 161 – 183, art. 240 – 241;
- Rozporządzenie Wykonawcze: art. 258 – 271 i art. 324 – 325;
- Przejściowe Rozporządzenie Delegowane: zał. 12 i zał. 13.
- Wspólnotowy Kodeks Celny: art. 114 – 129; Przepisy Wykonawcze do WKC: 536 550.
- Zał. 71 – 04 do Rozporządzenia Delegowanego, Dz. Urz. UE L 343, s. 543 – 545.
- T. Szewełło, „Procedury specjalne. Procedura uszlachetniania czynnego w świetle przepisów UKC – wybrane zagadnienia”, Departament Ceł, 30.03.2016 r.
- Regionalna Konwencja w sprawie paneurośródziemnomorskich preferencyjnych reguł pochodzenia, Dz. Urz. UE L 54/4, z dnia 26.02.2013 r.
- Procedura uszlachetniania czynnego (Unijny Kodeks Celny), Ministerstwo Finansów – Departament Ceł, Warszawa, czerwiec 2018., s. 5.
- E. Gwardziński, M. Laszuk, M. Masłowska, R. Michalski, „Prawo celne”, seria: Prawo w praktyce, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 316.
- Procedura uszlachetniania czynnego (Unijny Kodeks Celny), op. cit., s. 24.
- Ibidem, s. 25.
- Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12.10.1992 r., ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny.
Andrzej Blajer
© Copyright by Andrzej Blajer
dzien dobry . Mam pytanie dot uszlachetnienie a przeniesienie kraju pochodzenia . Konretnie : import z trajów spoza UE do Poski, nastepnie montaz dodatowych elementów i sprzedaz w PL. czy w tym momencie mozna przyjąc ze kraj pochodzenia uszlachetnionego sprzetu to UE ? Jesli tak jaka jest podstawa prawna
łącze wyrazy szacunku
Pani Beato
Procedura uszlachetniania czynnego polega na poddaniu procesom przetwarzania towarów nieunijnych w celu wytworzenia gotowych produktów (produktów przetworzonych).
W przypadku, o którym mowa w pytaniu, dopuszczenie ich do obrotu na obszarze celnym Unii wiąże się z koniecznością uiszczenia należności celnych przywozowych, płaconych za przywiezione towary nieunijne albo za produkty przetworzone, które zostały wytworzone z tych produktów.
Natomiast ustalenie pochodzenia produktów przetworzonych w wyniku zastosowania procedury uszlachetniania czynnego, jest związane z charakterem pochodzenia: pochodzenie niepreferencyjne lub preferencyjne.
W pierwszym wypadku odpowiedzi ogólnej dostarcza Unijny Kodeks Celny art.59-63 (tytuł II, rozdział 2, sekcja 1) oraz art.36 Rozporządzenia Delegowanego i art.59 Rozporządzenia Wykonawczego a także Porozumienie w sprawie reguł pochodzenia (Załącznik 1A do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu – WTO z 15.04.1994 r., Dz.U. z 1995 r. poz. 483).
Z kolei odpowiedź szczegółową można znaleźć w załączniku 22-01 do Rozporządzenia Delegowanego (wykaz procesów obróbki lub przetwarzania nadających niepreferencyjne pochodzenie).
W drugim wypadku (pochodzenie preferencyjne) problem jest bardziej złożony, gdyż preferencje taryfowe są:
1. Przyznawane jednostronnie przez UE krajom i regionom rozwijającym się oraz najsłabiej rozwiniętym (system GSP – zał.22-03 Rozporządzenia Delegowanego, który obejmuje: wykaz produktów objętych ogólnym systemem preferencji – GSP, zakres preferencji oraz wyłączenia mające zastosowanie do niektórych krajów korzystających z preferencji (Rozporządzenie UE nr 978/2012 obowiązujące do 31.12.2023 r.);
2. Przyznawane na zasadzie wzajemności na podstawie umów o wolnym handlu zawartych przez UE z konkretnymi krajami lub ich grupami. Porozumienia te określają szczegółowo reguły pochodzenia umożliwiające uzyskanie preferencyjnego pochodzenia. Unijny Kodeks Celny reguluje ów problem w art.64-68.
Jak z tego widać, nie mając informacji o kraju, z którego towary nieunijne pochodzą, ani o specyfice procesów przetwarzania oraz czy należą one do wykazu procesów nadającym produktom przetworzonym pochodzenie unijne – nie jestem w stanie udzielić żadnej szczegółowej odpowiedzi.
Dzień dobry, czy jeżeli dokonujemy uszlachetniania czynnego powierzonego towaru z Australii, a następnie wywozimy powierzony nam towar na Białoruś, to czy wystarczy faktura pro-forma na udokumentowanie wartości powierzonych nam towarów (które zostały wmontowane w wyprodukowane przez nas urządzenie i sprzedane)?
co złoży się na wartość wywożonego towaru w dokumencie wywozowym?
Dzień dobry,
1. Faktura pro-forma nie jest jak wiadomo rachunkiem a zatem nie stanowi podstawy do zapłaty. Wyłania się, więc pytanie:
• Czy firma dokonująca przerobu uszlachetniania czynnego zakupiła towary, nieunijne z Australii w celu wykorzystania ich w procedurze uszlachetniania czynnego (wówczas dostawca wystawiłby fakturę handlową)?
• Czy towary zostały powierzone firmie przetwarzającej, nieodpłatnie (wówczas faktura pro-forma mogłaby być wykorzystana, niemniej dla celów procedury, o której mowa, jest to niewystarczające).
Faktura pro-forma nie jest, bowiem również dowodem nabycia towaru, jak również nie stwierdza faktu jego wysłania pod adresem nabywcy. Na ogół jest wystawiana w przypadku żądania wcześniejszego wysłania faktury (jeszcze przed załadunkiem towaru) np. dla potrzeb uruchomienia procedury uszlachetniania czynnego.
Z uwagi na to, że towary przetworzone w ramach tej procedury nie są wysyłane powrotnie do Australii a sprzedawane są na Białorusi – faktura pro-forma nie może być w tej procedurze wykorzystana.
2. Odpowiedź na kwestię, co się złoży na wartość wywożonego towaru jest uzależniona od wielu elementów składowych, tj. wartości materiałów lub części, podzespołów sprowadzanych z Australii, urządzenia, do którego zostały zamontowane, kosztów przetwarzania a także od bazy dostawy przyjętej w umowie między firmą dokonującą uszlachetniania czynnego a odbiorcą wyrobów gotowych (odpowiednia reguła ze zbioru Incoterms 2020).
W tym ostatnim przypadku w zależności od zastosowanej reguły do ceny określającej wartość sprzedawanego produktu dojdą koszty opakowania, lub załadunku na transport odbiorczy, koszty transportu zasadniczego (ewentualnie również wstępnego i docelowego), ubezpieczenie (jeżeli byłaby zastosowana baza dostawy CIP), itp.
Trudno, zatem przy tak ograniczonym zasobie informacji dotyczących wywozu produktu finalnego rozstrzygnąć o jego ostatecznej wartości.